Rozumienie funkcjonowania ekonomii społecznej i identyfikacji jej głównych podmiotów jest ważne dla zrozumienia mechanizmów regulujących współczesne społeczeństwo. To dziedzina gospodarki, która stanowi istotny obszar rozwoju społecznego, zrównoważonego i solidarnego. Więcej jednak, niż tylko krótkie definicje, ekonomia społeczna posiada swoje kluczowe podmioty – różnorodne organizacje, które działają na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznej społeczności, zarządzając zasobami i realizując cele społeczne.
Zobacz również: Czym jest ekonomia behawioralna? Sprawdź!
Rodzaje podmiotów w ekonomii społecznej
Podmioty ekonomii społecznej są zróżnicowane, ale łatwo je zidentyfikować na podstawie kilku kluczowych cech. Zasadniczo dzieją na korzyść swoich członków lub społeczności lokalnej, a nie dla zysków. To co je najbardziej wyróżnia to fakt, że podmioty te często łączą swoją działalność gospodarczą z realizacją celów społecznych, ekologicznych lub kulturalnych. A więc, wśród głównych podmiotów ekonomii społecznej można wyróżnić:
- Spółdzielnie, zarówno te pracy jak i produkcyjne, konsumenckie, mieszkaniowe czy kredytowe,
- Fundacje i stowarzyszenia, które prowadzą działalność na rzecz społeczności lokalnej,
- Organizacje pozarządowe, które zajmują się różnymi aspektami wspierania rozwoju społeczności,
- Spółki socjalne, które zatrudniają osoby z martwy dołączenia do rynku pracy,
- Podmioty ekonomii solidarnej i spółdzielczości socjalnej.
Charakterystyka i role różnych podmiotów społeczno-ekonomicznych
Każdy z wymienionych podmiotów ekonomii społecznej jest ważny i pełni swoją unikalną rolę. Spółdzielnie na przykład, mogą tworzyć miejsca pracy, dostarczać produkty czy usługi oraz umożliwiać swoim członkom udział w zarządzaniu. Fundacje i stowarzyszenia mogą z kolei prowadzić działalność dobroczynną, badawczą lub edukacyjną, zaspokajając potrzeby społeczności i promując wartości takie jak altruizm, solidarność i wzajemność.
Organizacje pozarządowe, czyli podmioty ekonomii społecznej, które są utworzone przez obywateli lub prywatne osoby prawne, realizują cele społeczne, często w ramach projektów finansowanych ze środków publicznych lub prywatnych. Zajmują się na przykład ochroną środowiska, edukacją, kulturą czy zdrowiem.
Natomiast spółki socjalne mają na celu integrację zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Tego typu podmioty dają możliwość zatrudnienia osobom, które mają trudności z wejściem na rynek pracy, takim jak osoby niepełnosprawne.
Oczekiwane korzyści i wyzwania w ekonomii społecznej
Kiedy zastanawiamy się nad korzyściami płynącymi z ekonomii społecznej, łatwo jest zauważyć, że są one zróżnicowane i obejmują zarówno sferę gospodarczą, jak i społeczną. Podmioty ekonomii społecznej tworzą miejsca pracy, pomagają lokalnym gospodarkom, zaspokajają potrzeby społeczne i mogą przyczynić się do integracji społecznej. Tworzą one również wartość społeczną, promując różne wartości takie jak sprawiedliwość, solidarność, odpowiedzialność społeczną czy zrównoważony rozwój.
Jednak ekonomia społeczna, jak każda dziedzina działalności, spotyka się z wyzwaniami. Do najważniejszych należy na przykład
pewne zaniedbanie ze strony polityki publicznej, brak odpowiedniego finansowania, problem z dostępem do rynku, niedostateczne wsparcie w zakresie edukacji i kształcenia czy kwestię zrozumienia samej idei ekonomii społecznej.
W związku z powyższym, rozwój sektora ekonomii społecznej wymaga zarówno większej uwagi ze strony decydentów politycznych, jak i angażowania różnych aktorów, zarówno na szczeblu lokalnym, krajowym, jak i międzynarodowym.
